Sürgün olunÄŸannıñ hatıraları: Bizni «yımırtalar qumda piÅŸken yerge» alıp kettiler

Aliye Mennanova 1940 senesi avgust 12-de Yedi Quyu rayonınıñ Cermay Qaşıq köyünde dünyağa keldi. Eki yaşında anasız qala, babası ise cebede cenkleşken edi. Aliyeni emcesi ve yengesi aldılar, ömür boyu olarğa ana-baba dep ayttı. 1944 senesi Aliyeniñ qorantasını Qırımdan sürgün ettiler.

«Anam hasta olıp qalğan vaqıtta ağasına, emceme, vasiyet ete: «Men bu dünyanıñ kişisi degilim, mına Aliye, eñ kiçkene bala, onı alıñız», – dep hatırlay Aliye.

Anası keçingen soñ emcesi onı Cermay Qaşıqtan yaşağan Pamuq qasabasına ala.

Cenkte Aliyeniñ qartbabası Qırım partizanlarına yardım etken edi. Bunı işğalciler ögrenip, Alime Abdennanovanıñ tizesine keldiler. O, babalarnı uvup yuqlamağa yatqızğan edi. İşğalciler tizeni alıp kettiler, bundan soñra o keri qaytmadı.

«Belli bir vaqıttan soñ onı köyden çıqarıp, qurşunğa tizgenlerini ayttılar. O kün yedi insannı ölüm cezası aqqında üküm bekley edi: Alime tize ve onıñ ortaqları, olarnıñ arasında yalıñız qırımtatarlar degil, slavânlar da bar edi», – dep hatırlay Aliye apte.

Soñra ise 1944 senesiniñ mayıs 18 sabası keldi. Saba erte – saat 5-6-larda – olarnıñ evine sovetlerniñ askerleri keldi. Azırlanmaq içün 15 daqqa berip, evden quvdılar.

«Babam oca olğan, sayğılı bir adam olğan, evimizde Sovetler Ordusınıñ podpolkovnigi yaşağan edi, evimizde balaban harita bar edi. Bir kün şu podpolkovnik haritada bir yerni kösterip ayta eken: «Mında öyle yerler bar ki, yımırta qoysañ, pişe», – ve Özbekistannı kösterdi. Anam sürgünlik olacağını añladı, lâkin podpolkovnik yoq olıp ketken, sabasına bizni çağırğanlar», – dep ayta Aliye Mennanova.

Aliye apte Pamuq qasabasından sürgün etilgen edi, doğmuş ağa ve tataları – Cermay Qaşıqtan, olar Samarqandqa, Aliye apte ise Andijanğa tüşti.

«1952 senesi, 12 yaşında olğanda, öz babamnı kördim. Anam babam olğanını aytqan edi, men onı ğıyabiy şekilde tanıy edi. 14 yaşında ise ağam ve tatamnen körüştim», – dep ayta Aliye apte.