Qırım uquq qorçalayıcısı, İnsan aqları Qırım kontakt gruppasınıñ azası Emir-Üsein Kuku bir aydan berli apiste yata. Fevral 11-de Kukunıñ evinde tintüv keçirildi, onı ise yaqaladılar. Uquq qorçalayıcığa qarşı Rusiyede terrorist sayılğan «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtında iştirak etüv boyunca cinaiy iş açıldı. Fevral 12-de mahkeme Emir-Üsein Kukunı aprel 8-ge qadar apiste tutmağa qarar aldı.
Yaqalanğannıñ ömür arqadaşı Meryem Kuku ve onıñ eki küçük balasını kimse unutmadı. Meryemniñ aytqanına köre, evlerine sıq-sıq musafirler kele, tanış ve tanış olmağan insanlar maneviy ve maddiy taraftan yardım eteler. Bu sebepten qadınnı ömür arqadaşınıñ vaziyeti daa çoq raatsızlay. O, Aqmescitteki SİZO kamerasında yata, anda 23 insan yata, amma yalıñız 16 yataq bar.
Meryem bir yañlışlıq olğanını tüşüne: «O, printsipleri olğan, büyük yüregi olğan bir adam, onıñ qabaatlanğan şeyge iç bir vaqıt alâqası olmaz edi».
Apayınıñ aytqanına köre, o, em işte, em uquq qorçalayıcı meselelerinde pek faal, insanlar yardımğa muhtac olğan iç bir vaziyette lâqayt qalmay. Er keske yardım etmege tırışa edi, adamlar bunı istemese de. Meryem bu qabaatlar lâğu etilecegine ümüt ete.
Uquq qorçalayıcı bir yıl evelsi Rusiye uquq qoruyıcıları ile problemlerge rastkeldi. Aprel 20-de saba işke ketkende onı yaqaladılar, soñra ise uquq qoruyıcılar onı sorğuğa çektiler. Evinde tintüv keçirildi.
Bundan soñ İnsan aqları Qırım kontakt gruppasınıñ vekiller Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksenov ile körüşmediler. Olarğa ortaqlarından vazgeçmege teklif etildi, amma olar razı olmadılar.
Keçken sene devamında Emir-Üsein Kuku ara-sıra sorğuğa çekile edi.
– Meni bazarertesi künü Taqiqat komitetine ekstremizm ile şeklep çağıralar. FSB zarar körgen edi, halqara zıddiyet de oldı, ekstremizm şimdilik tapılmadı, – dep yazğan edi o Facebook saifesinde noyabr ayında.
Emir-Üseiniñ dost ve tanışları qabaatlı olğanına inanmaylar. Qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Emir Mecidov Kukunıñ tercimeiyalını ayta:
– Emir-Üsein Kemaloviy Kuku 1976 senesi Krasnodar ülkesiniñ Novorossiysk şeerinde Qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Kemal Kuku qorantasında dünyağa keldi. Balalıqtan berli qırımtatar halqınıñ aq-uquqlarını ğayrıdan tiklev küreşi müitinde östi, çünki babası Krasnodar ülkesiniñ Novorossiysk şeerinde qırımtatar milliy areketiniñ belli faali edi, anda gruppalarında yolbaşçılıq ete edi. Olarnıñ evi sanki bir ştab edi, er kün bütün Krasnodar ülkesinden adiy insanlar ve faaller kele edi, Milliy areketniñ çeşit meseleleri anda baqıla edi. SSCB reberligine muracaat ve arizalarnıñ leyhaları azırlana edi, delegatlarnı Moskvağa yollamaq içün para toplanıla edi. Barışıq aktsiyaları baqıla edi – ülke ve şeer yolbaşçılığınıñ qırımtatarlarnıñ meseleleri boyunca körüşüvler, miting keçirilmesi planlaştırıla edi.
Balalıq çağından berli o adalet, zulum etilgenlernen duyğudaş olmaq küreşiniñ printsiplerini menimsey ve babası Kemal Kukudan örnek alıp, eyi maqsatlarğa irişkende israr ve sebat olmağa ögrendi.
1993 senesi qoranta Qırımğa qaytıp keldi. Olar Kemal Kukunıñ tuvğan Köreizinde qurucılıq içün topraq damartısını aldılar. Emir-Üsein babasınen beraber tuvğan topraqta ev qurmağa başladı.
2000 senesi Emir-Üsein Herson devlet tehnik universitetiniñ «menecment» bölügini bitirdi. 2001 senesi – Harkov maliye-iqtisadiy universitetiniñ «muasebecilik» bölügini. Bitirmegen uquq tasili de bar.
2005 senesi evlendi, eki balası, oğlu ve qızı bar. Emir-Üsein Yalta regionındaki qırımtatarlarnıñ cemaat yaşayışına faal qoşulğan edi. Köreiz qasabası ve Yalta şeerinde keçirilgen bütün cemaat tedbirleri, 1944 senesi mayıs 18 kününiñ facialı sürgünligine bağışlanğan matem tedbiri ya da Yaltada «Hıdırlez» bayramı, ya da eski Köreiz camisiniñ tamir işleri olsa, er vaqıt faal iştirak etken edi. O, tıpqı babası kibi, tuvğan topraqta medeniyetimizni, tasilimizni ğayrıdan tiklemek içün, halqımıznıñ facialı adiselerini unuttırmamaq içün ne sağlığını, ne de vaqıtını sarf etmekten qorqmay edi.
2014 senesiniñ adiselerinden soñ faal cemaat yaşayışını devam ettirgen edi. Ğalebeniñ 70 yıllığı arfesinde babasınen beraber babası ve Köreiz ve Mishornıñ eski sakinleriniñ arzusı – Ulu Vatan cenkine bu yerlerden alınğan qırımtatarlarnıñ hatırasını ebediyleştirmek ğayesini yerine ketirmege başladı. Çatal-Qayalı gençlernen beraber Köreiz ve Mishor doğmalı olğan insanlarnıñ hatırasına «Hatıra alleyası» yapılğan edi.
Qırımda genç qırımtatarlar ğayıp olmağa, qırımtatarlarnıñ evlerinde tintüvler keçirilip başlağanda o, iç tüşünmeyip, İnsan aqları Qırım kontakt gruppasına qoşuldı
Qırımda genç qırımtatarlar ğayıp olmağa, qırımtatarlarnıñ evlerinde tintüvler keçirilip başlağanda o, iç tüşünmeyip, İnsan aqları Qırım kontakt gruppasına qoşuldı. Bu teşkilât ğayıp olğanlarnı qıdıra ve apiske alınğan qırımtatarlarğa uquqiy yardım köstere. Elinden kelgeni qadar Kontakt gruppasında iştirak etken edi.
Vicdanı ve terbiyesi Qırımdaki adiselerge indemeyip baqmağa imkân bermey edi. Babası Kemal Kukunıñ oña lâyıq bir oğlu bar, o da, tıpqı babası kibi, adalet, qırımtatar halqınıñ aq-uquqları oğrunda küreşe.