«Çiygoz cedveli». Qırımdaki repressiyalardan kim mesüliyetli

Kyiv – Qırımtatar Milliy Meclisi «Çiygoz cedveliniñ» tizilmesini teklif ete – «fevral 26 işiniñ» iştirakçileri ve yarımadada diger ukrain vatandaşlarına yapılğan basqı ve cinayetlerge alâqası olğan Kremlge boysunğan Qırım memurlarınıñ adları qayd etilecek. Qırımdaki repressiyalarnıñ teşebbüsçileri ve olarnı yerine ketirgenler aqqında kerçek malümatı olğan er kes cedvel üzerindeki işke davet etile.

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov cedvelni tizmek içün yardım etmege çağırdı: «Çiygoz cedvelini» tizmege başlaymız – qırımtatar ve ukrainlerni siyasiy taqip, olarnı apiste tutuv ve diger repressiyalardan mesülietli insanlar. Doğru mında yaza bilesiñiz, em de şahsiy mesac olaraq yollamañız mümkün. Cedvelge kirsetilmesi teklif etilgen adamnıñ soyadı, adı ve baba adını, vazifesini yazıñız ve qısqadan sebeplerni añlatıñız», – dep yaza Çubarov Facebook saifesinde.

Meclis azası Eskender Bariyev qayd etti ki, bu cedvel «Magnitskiy cedveline» oşacaq, anda yarımadada Ukraina vatandaşlarına yapılğa repressiyalarğa alâqası olğan Qırımnı nezaret etken Rusiye akimiyetiniñ memurlarınen beraber, Kreml reberleri de kirsetilecek. «Bu işke bütün Meclis celp etilecek, çünki bizler bunı çoqtan yapmaq kerek edi, dep tüşünemiz. Bu cedvel «Magnitskiy cedveli» ve «Savçenko cedveli» misalinde tizilecek. Anda «fevral 26 işiniñ» iştirakçileri ve Qırımnıñ diger siyasiy mabuslarınıñ qanunsız alda apiste tutuv işlerine alâqası olğan şahıslarnıñ adları qayd etilmeli», – dedi Bariyev.

Hatırlatamız, Meclis azaları tayanğan «Magnitskiy cedveline» 60 Rusiye memurı, İçki işler nazirliginiñ Taqiqat komitetiniñ reberligi, taqiqatçı ve mahkemeciler, işte adları keçken bergi hızmetiniñ hadimleri, SİZOda mabusqa tibbiy yardım köstermegen hadimler kirgen edi. Magnitskiyniñ ölüminden soñ yarım yıl keçkeninen Avropa parlamenti AQŞ senatorı Bencamin Karginniñ teşebbüsi ile cedvelde adı keçken er bir insanğa qarşı şahsiy viza ve maliye cezalarını kirsetti. Cedvel üzerindeki iş alâ devam etmekte. Fevral ayında AQŞ İçki işler nazirligi cedvelge daa beş insannıñ adını ilâve etti.

«Magnitskiy cedveli» zemaneviy Rusiyede insan aqlarınıñ bozulmasına qarşı küreşniñ tış siyaset aleti oldı.

Cedvelge kim kirecek

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ zanınca, bu mehanizm «fevral 26 işiniñ» iştirakçileri ve Kreml nezaret etken akimiyetniñ repressiyalarına oğrağan diger qırımlılarnı qorçalamaq içün muvafaqiyetli qullanıla bile.

Çubarovnıñ Qırım cedvelini tizmek teklifi arfesinde belli oldı ki, Rusiyege boysunğan Qırım Yüksek mahkemesiniñ qararı mart 8-de gece bitken olsa da, «fevral 26 işiniñ» iştirakçileri azatlıqqa çıqamazlar.

«Ahtem Çiygoz, Mustafa Degermenci ve Ali Asanov bugünden itibaren SİZOda reine olaraq yatalar. Mahkemeci Redko qalemni alıp, Rusiye qanunlarını bozdı ve olarnıñ apiste yatuv müddetini daa üç künge uzattı. Qırımda qanunlar degil, siyasiy sebepler bar: Kreml istegeni qadar adamlarnı tutacaqlar», – dep ayttı Qırım.Aqiqatqa Rusiye adliyecisi Nikolay Polozov.

Adliyeci «Çiygoz cedvelini» tizmek ğayesine qol tutıp, cedvelde yüzlernen insan olmalı ve anda Qırımda repressiyalarnı kerçekleştirgen insanlarnen beraber olarnıñ qoranta azaları da kirsetilmeli, dep ayta.

«Bu teşebbüske qoltutmaq kerek. «Savçenko cedveli» ve «Çiygoz cedveli» güzel yaşayıştan tizilmey, Rusiye akimiyeti insan aqlarını boza ve özleri yazğan qanunlarnı yoq ete. «Çiygoz cedveline» Qırım taqiqatçıları, mahkemeci, prokurorlar, bu cinaiy işte yardımcı olğanlar kirmeli. Bu cedvel qısqa olamaz, anda memurlardan ğayrı, olarnıñ qoranta azaları kirmeli, Rusiyeden çıqamazlar», – dep tüşüne o.

Polozovnıñ fikirince, ilk olaraq cedvelge Rusiyeniñ Qırım Yüksek mahkemesiniñ mahkemecisi Galina Redko kirsetilmeli, o, Çiygoz ve «fevral 26 işiniñ» diger iştirakçileriniñ apis müddetini mart 11-ge qadar uzattı.

Redko Rusiyeniñ yarımada işğalinden evel Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Apellâtsion mahkemesinde çalışa edi. Qırım Yüksek mahkemesiniñ mahkemecisi vazifesine 2014 senesiniñ soñunda Rusiye prezidentiniñ buyruğı ile tayinlendi. Onıñ soyadı Ukraina Yüksek adalet şurasınıñ ant sözünden vazgeçkeninden sebep işten boşatılacaq 277 Qırım mahkemecisi arasında bar.

Qayd etmeli ki, Redko «fevral 26 işinen» bağlı yekâne mahkemeci degildir. Çiygoznı apiske almaq, onıñ apis müddetini uzatmaq qararını Aqmescitniñ Kiyev rayonı mahkemesiniñ mahkemecisi Viktor Mojelânskiy çıqarğan edi.

«Fevral 26 işiniñ» diger iştirakçisi Ali Asanov aynı mahkemeniñ mahkemecisi Mihail Belousov «sayesinde» apiske alındı. Ali Asanovnıñ işi birinci instantsiyada mahkemeci Tatyana Rube tarafından baqılğan edi.

Aqmescitniñ Merkeziy rayon mahkemesiniñ mahkemecisi Yuriy Guleviç «fevral 26 işi» boyunca keçken ATR qırımtatar telekanalınıñ sabıq operatorı Eskender Nebiyevni şartlı olaraq eki yılğa apiske almağa qarar çıqardı.

İçtimaiy ağlarda «Çiygoz cedveline» Rusiye prezidenti Vladimir Putin de kirmeli kibi fikirler bar.

Çiygoz Ukraina topraq bütünligi oğrunda küreş timsali olaraq

Eskender Bariyevniñ aytqanına köre, «Çiygoz cedveli» üzerinde işni qırımtatar sürgünliginiñ 72-nci yıllığına qadar bitirmege planlaştıralar. Anda «fevral 26 işi» boyunca repressiyalarnı kerçekleştirgenlerden ğayrı, Qırımda diger Ukraina vatandaşlarına qarşı qanunsız areketler yapqanlar da kirecek. «Çiygoz ve onıñ işi Ukraina topraq bütünligi oğrunda küreşte timsaliy ola. Faqat «Çiygoz cedveli» işğalci akimiyetniñ Qırımda yapqan bütün cinayetlerni qaplap almaq kerek. Farqlı tüşünip repressiyalarğa oğratılğan qırımlılar cedveli», – dep ayta Bariyev.

Dünya qırımtatar kongressi ve ukrain diplomatik hızmetleri cedvelni Avropa ve Amerika akimiyetlerine teslim etilmesini teklif etecekler. Böylece, Meclis Kreml ve Rusiye akimiyetine boysunğan Qırım memurlarınen beraber Qırımda qırımtatar ve ukrain faallerine qarşı yalan malümat bergenler de ceza alacağına ümüt besley.