Vitaliy Portnikov: Üçünci Maydan

«Fikir» rubrikası

«Üçünci Maydan başlana» – Kiyevde facialı bir şey yüz berse, narazılıq köstergenler uquq qoruyıcılar ile çatışsa, men bunıñ kibi laflarnı eşitem. Bu laflarnıñ sebebi: bunı aytqanlar Maydan ne olğanını añlamaylar.

Maydan – tehnologiyalar degil, narazılıq mitingi bile degil. Maydan – açuvlanğan bir halq. Aynı böyle: mot kostümlerde ve yañı gadget ile «Bolotnaya meydanında açuvlanğan şeer sakinleri» degil, qara kurtka ve kepkalarda açuvlanğan bir halq. Bu añkav akimiyet de açuvlanğan halqnıñ öz isteginen soqaqlarğa çıqqanına inanmay. Aynı bu sebepten Rusiyede iç bir vaqıt Maydan olmaz, çünki açuvlanğan şeer sakinleri (Moskvada – Rusiyede degil) bar ediler, barlar ve bar olacaqlar, açuvlanğan halq ise eski tarihta qaldı. O, çoqusı allarda sanada indemeyip tura.

Aynı bu sebepten ukrain Maydanlarını da yaqında köremeycekmiz. Açuvlanğan halq alâ bar, añkav akimiyet ise endi yoq. Rusiyege ketti çünki. Daa doğrusı, aman-aman bütün akimiyet.

2004 senesi ukrainler Maydanğa degil, doğru saylavlar içün mitingge çıqqan ediler. Akimiyet olarğa qulaq asmadı, olar ise meydanda qaldılar. Olarnıñ sayısı ep arta edi. Akimiyet dialog qurmaq yerine olarnı nasıl etip dağıtacağını ve saylavlarda olğan qalplıqlarnı nasıl qanunlaştıracağını tüşünmege başladı. Devamını bilesiñiz – nevbetten tış saylavlar oldı.

2013 senesi de ukrainler Maydanğa çıqmadı. Olar Avropa integratsiyası siyasetiniñ devam etmesi içün mitingge çıqqan ediler. Çoqusı regionlarğa barıp, «Avropa içün» teşviqat alıp barmağa istegen edi. Amma akimiyet olarnı urmağa başladı. Çünki aqılsız ve añqav. Adamlar da açuvlandı – ya siz olarnıñ yerinde olsa ediñiz, ne yapar ediñiz? Puşkinni ğayrıdan oqup ağlar ediñizmi? Soñra Lermontov, Blok, Brodskiyni... Rus şiiriyetiniñ serbest ruhu öyle bir uça – ukrain medeniyet vilâyeti degil de! Qısqası, siz ifadeli oquğance, olar toplandılar. Akimiyet olarnı nasıl etip dağıtacağını tüşünmege başladı. Olarnıñ sayısı ise ep arta. Neticede Yanukoviç qaçıp ketti ve şimdi de, belki, Brodskiyni oquy. Ya da Hodaseviçni. Kimni daa çoq begengene men bilmeyim.

​Maydan tekrarlansın dep, vatandaşlar mitingge çıqmaq kerekler, akimiyet ise olar yoq kibi yanaşıp, meydanda naratnı qoyıp, toplaşqanlarnı nasıl etip dağıtacağını tüşünmege başlamaq kerek. Lâkin şimdiki Kiyev akimiyeti eki Maydannı kördi. Ve o, tehnologiyalar ve halq aqqında er şey bile. Akimiyet Maydan minberlerinden halqqa deşet ile baqqan edi. Közlerini patlatıp. Men bu közlerni aqılımda qaldırdım. Yanukoviç bütün halq Amerika elçihanesinden doğru meydanğa çıqqanını tüşüne bile edi. Ve Putin de öyle, AQŞ elçihanesi tübünde açuvlanğan şeer sakinleriniñ urbalarına kiyingen on millionlarnen deñiz piyade askeri saqlanğan tunneller bar olğanını tüşünedir.

Poroşenko ve Yatsenük isteseler bile, böyle tüşünemezler. Böyle tüşüngen adamlar ukrain siyasetinde bar, ebet. Lâkin Vladimir Vladimiroviç Putin bu adamlarnıñ saylayıcılarını alıp, Qırım, «DNR» ve «LNR» isarınıñ tübüne oturttı. Şunıñ içün olarnıñ hayalları kimsege meraqlı degil.

Aynı bu sebepten miting, numayış, buhran, istifalar ola bile. Facialar da ola bile – bunı yahşı añlaymız. Ukraina mustaqilligine qoltutqanlar Ukraina mustaqilligini qoruğan balalarğa granata atsa, bu facia sayılmazmı?

Facia, belâ ve masqaralıq.

Faqat Maydan degil.

Vitaliy Portnikov, jurnalist ve siyasiy izaatçı, Radio Svoboda közeticisi

«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy-nazarlarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışları ile aynı olmaması mümkün

Metnniñ asıl nushası – Radio Svoboda saytında