Federal havfsızlıq hızmetiniñ qırımtatarlarÄŸa qarşı yapqan areketleri

Bir kün içinde Qırımda on bir musulmannıñ evinde tintüv keçirildi, 12 insan yaqalandı – Qırımnıñ işğalci akimiyeti qırımtatarlar arasında «terrorist» ve «devlet satqınlarını» qıdıra. Fevral 11-de Rusiye FSB (Federal havfsızlıq hızmeti) vekilleri mahsus bölüklerniñ hadimleri ile beraber din kütken musulmanlarnıñ evlerine kirip, camlarnı qıra, başlarına çuval kiydirgenler.

Saba saat yedi, Yalta. Rusiye uquq qoruyıcıları Bahtiyar Topuzovnıñ evine ücüm ettiler. «Musafirler» camlarnı qırıp, balalarnı qorquzğanlar. Tintüv 3,5 saat sürdi, soñra Topuzovnı Aqmescitke FSB bölügine alıp kettiler.

​«Soy-soplarınıñ aytqanına köre, kimseniñ bir şey añlatqanı yoq, er şey sert bir şekilde keçirildi. Adamlarnıñ ellerini baylap kelepçe taqqanlar, yatqızğanlar ve ilâhre», – dep ayttı adliyeci Emil Kürbedinov.

Qırım uquq qorçalayıcılarınıñ malümatına köre, fevral 11-de Qırımda on bir tintüv keçirildi. Yalıñız musulmanlarnıñ evlerinde tintüv keçirildi. Adliyeci Emil Kürbedinovnıñ fikirince, yarımadanıñ işğalci akimiyeti qırımtatarlarnı «radikal ve terrorist» yapacaq ola.

«Olarnı terrorizm ile qabaatlaylar. Bazılarına devlet hainligi aqqında aytıldı, dey aytalar aqrabaları», – dep qayd ete Kürbedinov.

Tintüvler Yalta, Aluşta ve Bağçasarayda keçirildi. Qırım insan aqları kontakt gruppası bildire ki, Yaltada yerli faal Emir-Üsein Kuku ve, bazı malümatlarğa köre, musulman olğan slav Vadim Siruk yaqalandı. Yuqarı Şuma (Verhnâya Kutuzovka) köyünde yaşağan Müslim Aliyevni SİZOğa alıp kettiler, dep bildirdi ömür arqadaşı. Qızıltaş köyünde Enver Bekirov ve Şamil İlyasovnıñ evlerinde tintüv keçirildi.

Bağçasarayda Rustem Osmanovnıñ evine tintüv ile keldiler. Bağçasaray rayonınıñ Zalanköy (Holmovka) köyünde Nariman Mamediminov, Mamed Eminov ve Arsen Halilovnıñ evlerinde tintüv keçirildi. Bundan soñra episini FSBge sorğuğa alıp kettiler.

​Bağçasaray rayonınıñ Küçük Yaşlav (Viktorovka) köyünde Moskovskiyler qorantasında tintüv keçirildi. Cemaat faali Zair Smedlâyevniñ malümatına köre, bu evden eki er kişi yaqalandı.

«Adamlar Küçük Yaşlavğa (Bağçasaray rayonındaki köy) ketkende yolda politsiya «Gazelini» körgenler. Başlarında çuval, qollarında kelepçe olğan eki insan tura edi. Yanlarında politsiya hadimleri ve Berkut bar edi. Urba ve çizgilerge köre Moskovskiylerniñ babası ve oğluna oşap kete ediler», – dedi Smedlâyev.

Qırım insan aqları kontakt gruppasınıñ mallümatına köre (saat 19:00 kibi olğan malümat), yaqalanğan dört kişi evlerine qayttı, qalğanlarnıñ taqdiri belli degil.

Qırımnıñ Rusiye prokurorı Natalya Poklonskayanıñ bildirgenine köre, FSB Qırımda Rusiyede terrorizm ile alâqaları olğanınen qabaatlanıp yasaq etilgen «Hizb-ut-Tahrir» teşkilâtınıñ faaliyeti boyunca cinaiy iş açtı, onıñ dört faal iştirakçisi yaqalanğan eken. Poklonskaya qırımtatarlarnıñ evlerinde keçirilgen tintüvlerni izaatlap, «bular tatarlar degil – terroristler teşkilâtıdır. Biz millet mensüpligine baqmaymız», – dep tekrarlay işğal etilgen Qırımnıñ Rusiye prokurorınıñ aytqanlarını «Krıminform».

​Bundan ğayrı, fevral 11-de Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini Nariman Celâl da Aqmescit prokuraturasına sorğuğa çağırıldı. Onıñ aytqanına köre, Meclisniñ yarımada faaliyetini ve teşkilâtnıñ planlarını soradılar. Celâlnıñ Qırım.Aqiqatqa aytqanına köre, Qırımda keçirilgen bir sıra tintüv ve qırımtatarlarnı ekstremistik teşkilâtlar ile alâqalarınen qabaatları onı açuvlandıra.

«Bunı siyasetçiler ayta. Şu cümleden, zenaatdaşımız Smirnov, Balbek ve diger şahıslar, er bir yerle asker ve İGİL hızmetçisini köreler, ve ilâhre. Aytqan edim ve aytacam, Qırımda Rusiye olmağanda mında ne terroristik aktlar, ne de terroristler bar edi. Amma soñki vaqıtları olarnı mında toqtamayıp qıdıralar», – dep ayta Celâl.

Rusiye Qırımnı işğal etken soñ qırımtatarlar ve Ukrainağa qoltutqan faallerniñ evlerinde sıq-sıq tintüvler keçirile. Bunı halqara uquq qorçalayıcı teşkilâtlar, Qırımtatar Milliy Meclisi ve Qırım faalleri bildire.

Ukraina Yuqarı Radası Qırım ve Aqyar işğaliniñ başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı buyruq imzaladı. Halqara teşkilâtlar Qırım işğalini qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy ceza kirsettiler. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, oña «tarihiy adaletniñ ğayrıdan tiklenmesi» dey.