Przejście pod panowanie Austrii

Ostateczna utrata statusu dużego miasta handlowego, które znajdowało się na skrzyżowaniu ważnych szlaków strategicznych, doprowadziła Lwów do faktycznej ruiny. Polska, jako państwo, była na tyle osłabiona, że trzy potężne kraje europejskie: Austria, Prusy i Rosja, zdecydowały po prostu podzielić ją między sobą. We wrześniu 1772 roku wojska Cesarstwa Austro-Węgierskiego weszły do Lwowa i miasto na półtora wieku trafiło pod panowanie jednego z największych imperiów europejskich. W wyniku reform nowej władzy, dotyczących ustroju państwowego, edukacji i kultury, zostały wprowadzone pozytywne zmiany.  Imperator Józef II, przestrzegając zasady oświeconego absolutyzmu, przeprowadził reformę cerkiewną. Wszystkie klasztory lwowskie, które nie mogły realnie udowodnić, że owocnie zajmują się działalnością edukacyjną, społeczną, medyczną i charytatywną, po prostu likwidowano. W ich pomieszczeniach rozmieszczano koszary, szpitale, więzienia, instytucje oświatowe. Podczas tej reformy zniszczono szereg świątyń ukraińskich w starej części Podzamcza.       

W 1777 roku rozpoczęto likwidację miejskich murów obronnych, które swoją rolę historyczną miały już dawno za sobą. Miasto rozwijało się, wznoszono nowe budowle, zagospodarowywano nowe ulice i place. Na koniec XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku w budownictwie mieszkaniowym i cywilnym panuje architektoniczny styl klasycyzmu.

W czasie panowania mperium austriackiego we Lwowie prężnie rozwijało się życie kulturalne. Zbudowano tu dwie placówki o znaczeniu europejskim: Teatr Skarbkiwski (imienia Marii Zańkowieckiej) oraz Teatr Wielki (Opery i Baletu), reorganizowano uniwersytet, w mieście rozwijały się wydawnictwa. W 1870 roku Lwów otrzymał samorząd. Lwów staje się miastem w pełni europejskim. Dziennikarz z Austrii po zwiedzeniu Lwowa, nie znalazł tu żadnej różnicy pomiędzy dużymi miastami europejskimi: te same budynki, sklepy i kawiarnie, ten sam tryb życia i te same tradycje. We Lwowie pod zaborem austriackim rodziły się wynalazki techniczne i naukowe, wprowadzano w tym czasie nowe technologie. Tu zapoczątkowano jedno z pierwszych oświetleń gazowych, a później i elektrycznych oświetleń ulic. Zjawia się transport samochodowy i telefon. W 1894 roku we Lwowie zaczęła działać linia tramwajowa, na długo przed tym, jak stało się to w Wiedniu. Później zbudowano tu, najlepszy w imperium austriackim, dworzec.

Jednak, mimo liberalizacji życia politycznego i społecznego pod berłem Habsburgów, Ukraińcy nadal walczyli o swoją wolność duchowną i polityczną. Czołowi młodzi uczeni: Markijan Szaszkewicz, Iwan Wahyłewicz i Jakiw Hołowacki, w 1837 roku wydali książkę „Rusałka Dnistrowa”, która była napisana w języku prostego ludu. Było to śmiałym wyzwaniem i wystąpieniem przeciwko uciskaniom Ukraińców. Książka została objęta cenzura, prawie cały jej nakład zniszczono, a autorów zaczęto prześladować. Podczas Wiosny Ludów w 1848 roku Główna Rada we Lwowie ogłosiła odrodzenie i jedność narodu ukraińskiego. Ogólnie, stosunkowo liberalna polityka imperium austriackiego, nie bez odwiecznej zasady divide et impera (dziel i rządź), sprzyjała zachowaniu tożsamości ukraińskiej, której nie znał żaden inny region Ukrainy pod panowaniem różnych władz różnych czasów.